Mantı, Türk mutfağına ait geleneksel bir yemektir. Genellikle ince hamurun içine çeşitli iç malzemeler konularak yapılan bir tür dumandır. Mantı, Osmanlı İmparatorluğu’nun zengin ve çeşitli mutfağından günümüze kadar gelmiş önemli bir lezzettir.
Peki en lezzetli mantı nasıl yapılır? İşte mantı tarifi ve kullanılacak malzemeleri…
Mantı Tarifi
Malzemeler:
Hamuru için:
- 3 su bardağı un
- 1 su bardağı ılık su
- 1 adet yumurta
- 1 tatlı kaşığı tuz
İç harcı için:
- 250 gr kıyma
- 1 adet soğan
- 1 diş sarımsak
- 1/2 demet maydanoz
- 1 tatlı kaşığı tuz
- 1/2 çay kaşığı karabiber
Servisi için:
- 2 su bardağı yoğurt
- 2 diş sarımsak
- 1/4 su bardağı zeytinyağı
- 1 tatlı kaşığı pul biber
- 1/4 su bardağı tereyağı
- 1 tatlı kaşığı domates salçası
Hazırlanışı:
Hamuru için:
- Unu bir yoğurma kabına alın ve ortasını havuz şeklinde açın.
- Ilık su, yumurta ve tuzu ekleyip, yumuşak bir hamur elde edene kadar yoğurun.
- Hamurun üzerini nemli bir bezle örtün ve 30 dakika dinlendirin.
İç harcı için:
- Soğanı ve sarımsağı rendeleyin.
- Maydanozu ince ince kıyın.
- Kıyma, soğan, sarımsak, maydanoz, tuz ve karabiberi bir kapta karıştırın.
Mantı yapımı:
- Dinlenen hamuru iki bezeye ayırın.
- Bezelerden birini unlanmış tezgaha alın ve ince bir şekilde açın.
- Açtığınız hamuru kareler veya yuvarlaklar şeklinde kesin.
- Her bir karenin veya yuvarlağın ortasına bir tatlı kaşığı iç harcı koyun.
- Hamurun kenarlarını parmaklarınızla bastırarak kapatın.
- Hazırlanan mantıları unlanmış bir tepsiye dizin.
Pişirme:
- Bir tencerede bol su kaynatın.
- Kaynayan suya mantıları ekleyin ve 5-7 dakika pişirin.
- Pişen mantıları süzün ve soğuk sudan geçirin.
Servis:
- Yoğurdu bir kaseye alın ve rendelenmiş sarımsak ile karıştırın.
- Zeytinyağı ve pul biberini ekleyip çırpın.
- Tereyağını eritin ve domates salçası ile kavurun.
- Mantıları servis tabağına alın, üzerine yoğurt sosu ve salçalı sos gezdirin.
Afiyet olsun!
Püf Noktaları:
- Hamuru yoğururken çok fazla un eklememeye dikkat edin.
- İç harcı hazırlarken soğanı ve sarımsağı rendelemek yerine çok ince kıyabilirsiniz.
- Mantıları pişirirken fazla pişirmemeye dikkat edin.
- Servis için farklı soslar hazırlayabilirsiniz.
Mantı Çeşitleri Nelerdir?
Mantı, hamurunun şekli, iç harcı ve pişirme yöntemi bakımından birçok çeşide sahiptir. En bilinen mantı türlerini ve yöresel variationslarını inceleyebilirsiniz:
Hamuru:
- Klassik Mantı: Kare veya yuvarlak hamurdan yapılan, kıymalı iç harcı ve yoğurt sosuyla servis edilen mantı çeşididir.
- Kırma Mantı: Hamuru bıçakla kesilerek yapılan mantı çeşididir.
- Yufka Mantı: Yufkadan yapılan mantı çeşididir.
- Boşnak Mantı: İçi boş, yoğurt ve salatalık sosuyla servis edilen mantı çeşididir.
İç Harcı:
- Kıymalı Mantı: En yaygın mantı çeşididir. Kıyma, soğan, baharatlar ile hazırlanan iç harcı ile yapılır.
- Peynirli Mantı: Peynir, maydanoz ve baharatlar ile hazırlanan iç harcı ile yapılır.
- Patatesli Mantı: Patates, soğan ve baharatlar ile hazırlanan iç harcı ile yapılır.
- Ispanaklı Mantı: Ispanak, soğan ve baharatlar ile hazırlanan iç harcı ile yapılır.
- Kerevizli Mantı: Kereviz, soğan ve baharatlar ile hazırlanan iç harcı ile yapılır.
Pişirme Yöntemi:
- Haşlama Mantı: Suya atılarak pişirilen mantı çeşididir.
- Kızartma Mantı: Yağda kızartılarak pişirilen mantı çeşididir.
- Fırında Mantı: Fırında pişirilen mantı çeşididir.
Yöresel Çeşitler:
- Kayseri Usulü Mantı: Küçük kare hamurdan yapılan, kıymalı iç harcı ve yoğurt sosuyla servis edilen mantı çeşididir.
- Sinop Mantı: Büyük kare hamurdan yapılan, etli ve soğanlı iç harcı ile servis edilen mantı çeşididir.
- Nevşehir Mantı: Yufkadan yapılan, peynirli ve cevizli iç harcı ile servis edilen mantı çeşididir.
- Trabzon Mantı: Kıymalı iç harcı ile yapılan ve hamuru salamura suda pişirilerek servis edilen mantı çeşididir.
Mantı, lezzeti ve doyuruculuğu ile birçok insan tarafından sevilen bir yemektir. Farklı çeşitleri ile her damak zevkine hitap etmektedir.
Mantı’nın Tarihçesi
Mantı’nın kökeni ve tarihçesi hakkında kesin bir bilgi olmasa da, farklı coğrafyalarda farklı hikayelere dayanmaktadır.
Orta Asya Kökeni:
- Bir teoriye göre mantı, Orta Asya’dan göç eden Türkler tarafından Anadolu’ya getirilmiştir. Bu teoriyi destekleyen bulgular arasında, Orta Asya’daki bazı Türk cumhuriyetlerinde de mantıya benzer yemeklerin bulunması yer alır.
- Mantı’nın Orta Asya’daki kökeninin 13. yüzyıla kadar uzandığı ve Moğollar tarafından yaygınlaştırıldığı da düşünülmektedir.
Çin Kökeni:
- Bir diğer teoriye göre ise mantı, Çin’den köken almıştır. Çin’de “jiaozi” olarak adlandırılan ve mantıya oldukça benzeyen bir yemek bulunmaktadır.
- İpek Yolu’nun ticaret yolları vasıtasıyla mantı’nın Çin’den Orta Asya’ya ve Anadolu’ya yayıldığı düşünülmektedir.
Anadolu’da Mantı:
- Mantı’nın Anadolu’da 13. yüzyıldan itibaren yaygınlaştığı ve farklı yörelerde farklı şekillerde yorumlandığı bilinmektedir.
- Kayseri, mantı ile en çok özdeşleşen şehirlerden biridir. Kayseri usulü mantı, kıymalı iç harcı ve yoğurt sosuyla servis edilir.
- Farklı yörelerde mantı farklı şekillerde de yapılmaktadır. Örneğin, fırında mantı, kızartma mantı, yoğurtlu mantı gibi çeşitleri de mevcuttur.
Mantı ile İlgili İlginç Bilgiler:
- Mantı, dünyanın birçok yerinde de farklı isimlerle ve farklı şekillerde yapılmaktadır.
- Türkiye’de her yıl Mayıs ayında Kayseri’de “Uluslararası Mantı Festivali” düzenlenmektedir.
- 2017 yılında UNESCO tarafından “Somut Olmayan Kültürel Miras” listesine eklenmiştir.