Cari Açık Nedir? Cari Açık Neden Oluşur?

Cari açık, bir ülkenin dış ticarette mal ve hizmet alımları ile mal ve hizmet satışları arasındaki farktır. Daha açık bir ifadeyle, cari açık, bir ülkenin dış dünyaya ne kadar borçlandığını veya dış dünyaya ne kadar borç verdiğini gösteren bir ekonomik göstergedir.

Cari açık genellikle bir dönemdeki ihracat gelirlerinin, ithalat giderlerini aşması durumunda oluşur. Bu durumda, ülke dışarıdan daha fazla mal ve hizmet alıyor (ithalat), aynı zamanda dışarıya daha az mal ve hizmet satıyordur (ihracat).

Cari Açık Hangi Durumlarda Oluşur?

Cari açık, bir ülkenin belirli bir dönemde (genellikle bir yıl) ihraç ettiği mal ve hizmetlerin değerinin, ithal ettiği mal ve hizmetlerin değerinden daha az olması durumunda ortaya çıkar. Bir başka deyişle, ülke dışarıya sattığından daha fazlasını satın aldığında cari açık oluşur.

Cari açığın oluşmasına neden olabilecek bazı durumlar şunlardır:

Yüksek ithalat: Ülkenin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri üretmek yerine ithal etmesi cari açığın oluşmasına neden olur.
Düşük ihracat: Ülkenin ürettiği mal ve hizmetleri yeterince ihraç edememesi de cari açığa yol açar.
Yüksek dış borç: Ülkenin dış borcunu ödemek için ödediği faizler cari açığı artırır.
Yüksek döviz kuru: Döviz kurunun yüksek olması ithalatı pahalılaştırır ve cari açığı artırır.
Ekonomik büyüme: Ekonomik büyümenin hızlı olması ithalatı artırabilir ve cari açığa yol açabilir.
Yatırımların az olması: Yeterli yatırım yapılmaması üretim kapasitesini düşürür ve cari açığa yol açabilir.
Rekabet gücünün zayıflaması: Ülkenin ürettiği mal ve hizmetlerin uluslararası pazarda yeterince rekabetçi olmaması ihracatı düşürür ve cari açığı artırır.
Doğal afetler ve politik istikrarsızlık: Doğal afetler ve politik istikrarsızlık ekonomiyi olumsuz etkileyerek cari açığa yol açabilir.

Cari açık her zaman kötü bir şey değildir. Ekonomik büyümeyi finanse etmek için cari açıktan yararlanmak mümkündür. Ancak, cari açığın sürdürülebilir olması ve kontrol altında tutulması önemlidir. Aksi takdirde, ülkenin ekonomik istikrarı tehlikeye girebilir.

Cari açık artarsa ne olur?

Cari açığın artması, bir ülkenin dış ticaret dengesindeki bozulmayı ve dış borçlanma ihtiyacını gösterir. Cari açığın artması birkaç olumsuz etkiye yol açabilir:

Dış Borçlanmanın Artması: Cari açık arttığında, ülke ithalatını finanse etmek için dış kaynaklara (borçlanma yoluyla veya yabancı yatırım alma gibi) daha fazla ihtiyaç duyar. Bu durumda, ülke dış borçlanma miktarını artırabilir, bu da gelecekteki ödemeler üzerinde baskı oluşturabilir.
Para Biriminin Değerinde Düşüş: Cari açığın artması, ülkenin para biriminin değerinin düşmesine neden olabilir. Bu, ülkenin para biriminin dış dünya karşısında değer kaybetmesi anlamına gelir, bu da ithalatın daha pahalı hale gelmesine ve enflasyonun artmasına neden olabilir.
Faiz Oranlarının Artması: Cari açığın artması, ülkenin dış finansman ihtiyacını artırabilir. Bu durumda, ülke borç verme maliyetini azaltmak için faiz oranlarını artırabilir. Yüksek faiz oranları, yatırımı azaltabilir ve ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilir.
Yatırım ve Büyüme Üzerindeki Olumsuz Etkiler: Sürekli olarak yüksek bir cari açık, ekonomik istikrarsızlığa ve yatırımların azalmasına yol açabilir. Bu durumda, işletmeler ve tüketiciler gelecekteki belirsizlik nedeniyle harcamalarını kısabilirler, bu da ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilir.

Sonuç olarak, cari açığın artması ekonomik dengesizliklere yol açabilir ve uzun vadede ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, birçok ülke cari açığı kontrol altında tutmak için çeşitli politikalar uygular.

Cari açık nasıl kapanır?

Cari açığı kapatmak için:

İhracatı artırmak: Ülkenin ürettiği mal ve hizmetleri daha fazla ülkeye satmak cari açığı kapatmak için önemlidir. Bunu yapmak için:
- Ürünlerin ve hizmetlerin uluslararası pazarda daha rekabetçi hale getirilmesi
- Yeni pazarlara açılmak için teşvikler sağlanması
- İhracatçı firmalara destek verilmesi

gibi politikalar uygulanabilir.

İthalatı azaltmak: Ülkenin ihtiyaç duyduğu mal ve hizmetleri kendi üretmesi veya alternatif ithal kaynakları bulması cari açığı kapatmak için önemlidir. Bunu yapmak için:
- Yerli üretime teşvikler sağlanması
- İthalata vergi koyulması
- Tasarrufun teşvik edilmesi

gibi politikalar uygulanabilir.

Yatırımları artırmak: Yatırımların artması üretim kapasitesini artırır ve ihracatı teşvik eder. Bu da cari açığı kapatmaya yardımcı olur.
Rekabet gücünü artırmak: Ülkenin ürettiği mal ve hizmetlerin uluslararası pazarda daha rekabetçi hale getirilmesi cari açığı kapatmak için önemlidir.
Ekonomik istikrarı sağlamak: Ekonomik istikrarsızlık yatırımları caydırır ve cari açığı artırır. Bu nedenle, ekonomik istikrarı sağlamak cari açığı kapatmak için önemlidir.

Cari açığı kapatmak için tek bir çözüm yoktur. Yukarıda sayılan politikaların bir kombinasyonu uygulanmalıdır. Ayrıca, cari açığı kapatmak zaman alacaktır.

Cari açığı kapatmak için bazı ek önlemler:

Döviz kuru politikası: Döviz kurunun kontrol altında tutulması ithalatı pahalılaştırır ve ihracatı teşvik eder.
Sermaye girişini teşvik etmek: Yabancı yatırımcıların ülkeye yatırım yapmaları teşvik edilmelidir.
Dış borcun azaltılması: Dış borcun azaltılması cari açığı kapatmaya yardımcı olur.